Najczęściej opony wymienia się na nowe, gdy ich bieżnik ulegnie nadmiernemu zużyciu. Czasem powodem jest uszkodzenie konstrukcji, którego nie da się naprawić i opona kończy żywot przedwcześnie. Opony bieżnikowane, czyli tzw. nalewki powstały, aby ponownie wykorzystać sprawny karkas zużytej opony, czyli jej korpus z wytartym bieżnikiem.
Czym są opony bieżnikowane?
Opony bieżnikowane (inaczej opony nalewane, nalewki) to odnowione opony zużyte, w których wytarty bieżnik zastąpiono nowym. Popularna metoda bieżnikowania, od której wzięła się nazwa „nalewki” polega na „nalaniu” grubej warstwy gumy na zdarte czoło i ściany boczne opony. Następnie opona trafia do prasy z odpowiednią formą, która wycina bieżnik. W prasie opona przechodzi też wulkanizację – to metoda najbardziej zbliżona do produkcji nowych opon.
Inne metody wytwarzania opon bieżnikowanych
Bieżnikowanie można wykonać również poprzez naklejenie na oponę nowego gotowego bieżnika. Później koło zostaje poddane wulkanizacji. Bieżnik może występować w formie pasów nawijanych na karkas, można też wykorzystać bieżniki w formie zamkniętych pierścieni, które rozszerza się i nasuwa na karkas.
Przed bieżnikowaniem konieczna jest kontrola i przygotowanie opon
Zanim na zużytej oponie pojawi się nowy bieżnik, powinna zostać ona poddana odpowiedniej kontroli. Karkas musi być wolny od uszkodzeń. Musi też przejść test szczelności. Należy również sprawdzić, czy nici kordu budujące osnowę opony nie uległy rozwarstwieniu. Osnowa stanowi szkielet opony – jeżeli jest zniszczona, to koło nie utrzyma odpowiedniego kształtu.
Egzemplarze, które przechodzą kontrolę, muszą również zostać dokładnie zeszlifowane przed położeniem nowej warstwy bieżnika. Wykorzystuje się do tego tzw. szorstkowanie, a także ręczne metody. Powierzchnia karkasu musi być maksymalnie równa przed nałożeniem warstwy gumy podkładowej pod bieżnik. Jakiekolwiek pęknięcia i ubytki, na które nalano nową warstwę gumy, mogą się łatwo zacząć rozszerzać w trakcie jazdy, przez co opona ulegnie zniszczeniu. W efekcie niektóre miejsca są szlifowane do momentu, aż osnowa opony przebije się na zewnątrz. Dopiero na tak przygotowane opony nakłada się kolejne warstwy i nowy bieżnik.
Proces bieżnikowania nie przywraca fabrycznych właściwości, ale daje szansę na wydłużenie żywotności sporej części opony. Należy liczyć się z tym, że nawet jeżeli karkas opony nie jest uszkodzony, to nie jest nowy i ma już za sobą trochę pokonanych kilometrów. Ponadto poszczególne modele opon różnią się między sobą budową wewnętrzną – w nowych oponach konstrukcja wewnętrzna oraz wzór bieżnika zostają zoptymalizowane do jak najlepszej współpracy. Po nałożeniu innego wzoru bieżnika raczej nie uzyskają aż takiej efektywności. Dodatkowo poszczególne opony z kompletu nalewek mogą wykorzystywać ten sam bieżnik, ale odmienną konstrukcję wewnętrzną z kilku różnych modeli – to także nie wpływa korzystnie na parametry jezdne.
Czy warto kupić opony bieżnikowane? Zalety i wady
Rozważając zakup opon bieżnikowanych, należy dokładnie przemyśleć, czy w naszym przypadku ich zalety będą na tyle korzystne, aby przykryć wady. Jako plusy tego rozwiązania wymienia się:
- Niską cenę – kierowcy wybierający opony bieżnikowane doceniają przede wszystkim ich niższą cenę. Obecnie nowy komplet opon klasy ekonomicznej do aut osobowych można jednak kupić na tyle tanio, że nalewki nie wypadają już bardzo atrakcyjnie. Przy drogich oponach do ciężarówek i innych ciężkich pojazdów, może to wciąż zapewnić oszczędności, szczególnie przy wielokrotnym bieżnikowaniu tego samego karkasu. Maszyny wielkogabarytowe wymagają dużych i niezwykle wytrzymałych opon, których wyprodukowanie jest droższe niż w samochodach osobowych. W efekcie ponowne wykorzystanie tego samego karkasu może pomóc odczuwalnie w sytuacjach, gdy trzeba szukać oszczędności.
- Ochronę środowiska – bieżnikowanie nie tylko ogranicza liczbę odpadów, ale również skraca czas potrzebny na przetworzenie opony. Przerobienie zużytej opony na nową wymagałoby dodatkowego recyklingu, aby oddzielić od siebie gumę, metal i pozostałe surowce.
Wśród wad opon bieżnikowanych należy wymienić:
- Ograniczoną żywotność – trwałość kompletu bieżnikowanego może być odczuwalnie niższa niż w przypadku nowych opon. Zoptymalizowana współpraca i dopasowanie konstrukcji wewnętrznej oraz bieżnika przekłada się m.in. na dopracowanie rozkładu ciśnienia na powierzchni styku z asfaltem, przez co zużycie nowej opony jest bardziej równomierne i postępuje wolniej.
- Gorsze parametry – opony bieżnikowane nie osiągają aż tak wysokich możliwości jezdnych, jak nowe ogumienie. Dotyczy to nie tylko parametrów związanych z bezpieczeństwem jazdy, ale również z komfortem i wydajnością paliwową.
- Konieczność zachowania ostrożności przy wyborze – należy zwrócić szczególną uwagę na opinie dotyczące producenta, na datę produkcji karkasu oraz stan techniczny opon bieżnikowanych przed ich zakupem.
Oznaczenia opon bieżnikowanych – jak je rozpoznać?
Opony bieżnikowane muszą dysponować odpowiednimi oznaczeniami, które pozwalają je łatwo odróżnić od opon fabrycznie nowych. Wykorzystuje się do tego literę „R”, która odnosi się do wyrazów „Retread”, „Recap” oraz „Regroovable” – każdy z nich pochodzi z języka angielskiego, i mniej lub bardziej bezpośrednio oznacza właśnie bieżnikowanie. Zamiast litery „R” wśród oznaczeń opon bieżnikowanych może pojawić się jeden z tych zwrotów w całości. Wśród nowych oznaczeń naniesionych na oponę w trakcie bieżnikowania powinna pojawić się także data bieżnikowania.
Gdzie wykorzystuje się opony bieżnikowane?
Opony bieżnikowane mają przede wszystkim wymiar ekonomiczny w postaci niskiej ceny, a dzięki szybkiemu recyklingowi całej opony bez potrzeby rozbierania jej na poszczególne materiały uchodzą również za ekologiczne. Nie jest to jednak już tak popularne rozwiązanie – szczególnie w przypadku opon do aut osobowych. Bieżnikowanie może pozostawać bardziej powszechne w przypadku samochodów ciężarowych, a także pojazdów rolniczych i budowlanych. Z opon bieżnikowanych korzysta się też w lotnictwie.
