Oznaczenia opon – wszystko co musisz wiedzieć

Powierzchnia opony to nie tylko bieżnik. Producenci umieszczają na niej wiele informacji, które dla ujednolicenia przyjmują często formę skrótów lub symboli. Oznaczenia opon samochodowych znajdują się na każdej z nich. Dlaczego to robią? Przecież pominięcie tych wszystkich znaków mogłoby znacznie zmniejszyć koszty produkcji, a w konsekwencji obniżyć cenę dla finalnego odbiorcy. Wówczas w sklepach, warsztatach wulkanizacyjnych i przede wszystkim na drogach zapanowałby chaos. Możemy dzięki nim dobrać odpowiedni model do naszych potrzeb i oczekiwań oraz wymagań pojazdu. Dowiedzmy się, jak czytać oznaczenia na oponach.

Oznaczenia na oponach

• Producent
• Rozmiar
• Indeks nośności
• Indeks prędkości
• DOT
• Homologacja
• Oznaczenia M+S i 3PMSF
• Rant ochronny
• Opasanie/konstrukcja
• Ciśnienie
• Oznaczenia dotyczące montażu
• Wzmocnienia
• Run Flat
• Homologacje marek samochodowych
• Wskaźnik zużycia
• Oznaczenia UTQG
• Oznaczenia wyglądu boku opony
• Etykieta informacyjna

Producent

Tym, co rzuca się w oczy po pierwszym spojrzeniu na oponę, jest zazwyczaj logo producenta. Często sąsiaduje z oznaczeniem modelu opony. Nie skrywa ono żadnych dodatkowych informacji. Pełni funkcję czysto estetyczną, mającą przede wszystkim wymiar marketingowy. Jedynie w niektórych przypadkach nazwy modeli mogą podpowiedzieć co nieco o zastosowaniu opony. Wkomponowane w nie słowa takie jak „Winter” czy „All Season” sugerują zimowe lub wielosezonowe przeznaczenie danego modelu.

Rozmiar

Podstawą prawidłowego dopasowania ogumienia są jego wymiary. Rozmiar opony ukryty jest w ciągu liter i cyfr, który w Unii Europejskiej przyjmuje jednolitą, znormalizowaną formę. Przykładowy rozmiar 205/55 R16 pozwoli odszyfrować ukryte w nim informacje. Pierwsza z liczb – 205 – opisuje szerokość opony wyrażoną w milimetrach.

Kolejna liczba w zapisie – 55 – opisuje profil opony. Inaczej mówiąc, jest to wysokość ściany bocznej opony liczona od zewnętrznej krawędzi felgi do bieżnika. To wartość wyrażona w procentach. Aby uzyskać rozmiar w milimetrach, należy obliczyć 55% z szerokości podanej na początku zapisu.

Ostatnią informacją jest średnica felgi, do której dopasowana jest opona. Poprzedza go litera R, mówiąca o konstrukcji radialnej danej opony. Nasza przykładowa opona jest zatem dopasowana do felgi o średnicy 16 cali. Bezpośrednio po oznaczeniu rozmiaru pojawiają się informacje o indeksach nośności oraz prędkości, które zostały omówione w następnych punktach.

Indeks nośności

Określa go cyfra występująca bezpośrednio po średnicy felgi. Indeks nośności definiuje maksymalne obciążenie, jakie może znieść opona podczas jazdy z maksymalną, przewidzianą dla niej prędkością. Suma nośności wszystkich opon powinna dawać wynik większy niż dopuszczalna masa całkowita pojazdu z pełnym obciążeniem. Odnaleźć ją można w dowodzie rejestracyjnym, w polu oznaczonym F1.

Najpopularniejsze indeksy nośności

Indeks prędkości

Zaraz za liczbą definiującą indeks nośności znajduje się litera, która mówi nam, z jaką prędkością maksymalną możemy się przemieszczać na danych oponach. Wartość indeksu prędkości wyznaczają testy laboratoryjne, podczas których sprawdza się zdolność opony do utrzymania danej prędkości z symulowanym obciążeniem. Prędkość jest w testach zwiększana co 10 minut o 10 km/h, aż do uzyskania pożądanej wartości.

W przypadku niektórych opon możemy spotkać się z podwójnym oznaczeniem indeksu prędkości. Symbole ZR i VR opisują, z jaką prędkością maksymalną możemy poruszać się na danych oponach przy pełnym obciążeniu.

VR wskazuje, że jest to 210 km/h, a dla ZR wynik wynosi 240 km/h.

DOT

Oznaczenia na oponach pozwalają określić datę produkcji ogumienia. Należy w tym celu odczytać DOT opony, który jest jednocześnie homologacją bezpieczeństwa, zgodną ze standardami ustanowionymi przez amerykański departament transportu. Składa się z maksymalnie 12 znaków, które tworzą numer seryjny lub identyfikacyjny opony. Cztery ostatnie cyfry tego oznaczenia opon tworzą właśnie datę produkcji. Dwie pierwsze określają tydzień, dwie kolejne natomiast rok produkcji opony. Przykładowo zapis 0821 umieszczony na końcu numeru DOT oznacza, że dana opona wyprodukowana została w 8 tygodniu 2021 roku.

Nie należy zanadto przejmować się rozbieżnością dat produkcji poszczególnych opon w komplecie. W procesie transportu opony wielokrotnie mieszają się z egzemplarzami tego samego modelu. Sprzedawcy korzystają z usług różnych dostawców i hurtowni. W efekcie komplet, który otrzymamy, może mieć nie tylko różne daty produkcji. Poszczególne opony mogą pochodzić również z innych fabryk zlokalizowanych w różnych krajach.

Pierwsze dwa znaki umieszczone w kodzie DOT pozwalają określić, z jakiej fabryki pochodzi ogumienie (kod producenta). Przykładowo, jeżeli na początku pojawia się B5, oznacza to, że opona powstała w fabryce Michelin w Olsztynie – dawny Stomil Olsztyn S.A. Dwa kolejne znaki określają rozmiar opony (kod rozmiaru). Pozostałe znaki znajdujące się przed częścią określającą tydzień i rok produkcji to opcjonalny kod producenta, który może, ale nie musi zostać wykorzystany.

Homologacja

Dopuszczenie opony do użytku na terenie Europy określa symbol „E”, pochodzący od skrótu ECE – Economic Commision of Europe. Połączony jest on z cyfrą pozwalającą określić kraj, w którym udzielono homologacji potwierdzającej zgodność opony z wymaganymi normami. Ogumienie, które dodatkowo przeszło test limitów hałasu mijania, może być oznaczone w tym miejscu symbolem „S” (z ang. Sound).

Oznaczenia M+S i 3PMSF

3PMSF (Three-Peak Mountain Snowflake) – To jedyne oficjalne oznaczenie opon zimowych, zwane również symbolem alpejskim. Przyjmuje formę trzech szczytów górskich i płatka śniegu. Opona, na której umieszczono to oznakowanie, przeszła testy zgodne z dyrektywą UE, które potwierdzają jej możliwości w warunkach zimowych. Testy sprawdzają zachowanie oraz skuteczność hamowania opon na oblodzonej i pokrytej śniegiem nawierzchni.

M+S (Mud and Snow) – Oznaczenie umieszczane przez producentów, którzy informują, że bieżnik danego modelu ma wzór przystosowany do pracy na błocie i śniegu.

Powyższe symbole opon zimowych mogą stwarzać problemy w odniesieniu do oznaczenia opon wielosezonowych. Wśród modeli całorocznych znajdują się propozycje, które posiadają jedynie oznaczenie M+S. Nie możemy mieć w takim wypadku pewności, czy ogumienie poradzi sobie w warunkach zimowych. Na efektywność opon na śniegu ma wpływ nie tylko wzór bieżnika, ale również rodzaj mieszanki zastosowanej do jej produkcji. Aby mieć gwarancję, że wybrana opona całoroczna poradzi sobie w niskich temperaturach, należy wybierać modele, które posiadają symbole M+S oraz 3PMSF.

Rant ochronny

Podczas użytkowania pojazdu, felgi są narażone na uszkodzenie, co może nastąpić np. wskutek ich kontaktu z krawężnikiem. Niektóre modele opon wyposażone są w rant ochronny mający ograniczyć możliwość kontaktu felgi z otoczeniem. Jest to wzmocnione zgrubienie na ścianie bocznej opony, które przyjmuje na siebie pierwszy kontakt z czynnikami mogącymi powodować uszkodzenia.

Oznakowanie opon wyposażonych w rant ochronny

• RFP (Goodyear) – Rim Fringe Protector
• FP (Goodyear)– Fringe Protector
• MFS (Dunlop) – Maximum Flange Shield
• FR (Continental) – Felgen Ripen

Opasanie/konstrukcja

Oznaczenie rozmiaru kryje w sobie również rodzaj konstrukcji opony.

„R” – opona radialna. Najpowszechniejszy typ opony, w którym nici osnowy nie krzyżują się. Rozciągają się równolegle do siebie, łącząc przeciwległe drutówki opony.

„–” – opona diagonalna. Osnowa składa się minimów z dwóch warstw kordu. Nici osnowy ułożono skośnie względem siebie, pod kątem 20-40 stopni względem osi opony. To konstrukcja niepozwalająca na osiąganie wysokich prędkości. Stosuje się ją w pojazdach specjalistycznych, roboczych i terenowych, a także w niektórych jednośladach.

TL (Tubeless Tyre) – opona bezdętkowa

TT (Tubed Type Tyre) – opona dętkowa

Ciśnienie

MAX INFLATION – Mówi nam jakie maksymalne ciśnienie jest w stanie wytrzymać dana opona. Podawane jest w kilopaskalach (kPa) oraz funtach na cal kwadratowy (Psi). Ciśnienie w barach uzyskamy, umieszczając przecinek za pierwszą cyfrą wartości wyrażonej w kPa. Nie jest to jednak wyznacznik właściwej wartości, którą należy stosować. Prawidłowe ciśnienie zależy od innych czynników jak m.in. zastosowanie pojazdu czy jego masa.

Oznaczenia dotyczące montażu

• ROTATION – oznaczenie opon kierunkowych, wskazujące za pomocą strzałki prawidłowy kierunek toczenia.
• INSIDE, OUTSIDE – oznaczenie opon asymetrycznych, wskazujące wewnętrzną oraz zewnętrzną stronę montażu.

Wzmocnienia

Opony wzmacniane przystosowane są do pracy pod większym obciążeniem i z wyższym ciśnieniem niż standardowe wersje wybranego rozmiaru. Zapewniają wyższy indeks nośności dzięki zastosowaniu mocniejszych materiałów tworzących elementy podstawowe opony oraz dodatkowym elementom wzmacniającym konstrukcję.

Oznakowanie opon informujące o zastosowaniu wzmocnienia:

• RF, REF, RFD, REINF – opony do małych pojazdów dostawczych nastawione na pracę z większym obciążeniem.
• XL, EXL, EL – opony do mocnych samochodów nastawione na pracę z dużą mocą silnika oraz większym momentem obrotowym.
• C – opony przeznaczone do większych samochodów dostawczych.

Run Flat

Oznaczenie informujące o możliwości kontynuowania jazdy po całkowitej utracie ciśnienia. W zależności od marki opon z systemem Run Flat ich możliwości mogą różnić się prędkością maksymalną i dystansem do przejechania jaki oferują po przebiciu. Zazwyczaj jest to około 80 kilometrów z prędkością do 80 km/h. Producenci stosują również indywidualne oznaczenia tego systemu w swoich modelach:

• RFT – Run Flat Tyre (Bridgestone)
• DSST – Dunlop Self-Supporting Technology (Dunlop)
• EMT – Extended Mobility Tire (Goodyear)
• ROF – Run On Flat (Goodyear, Dunlop)
• RSC – Runflat System Component (opony z systemem Run Flat stosowanym w samochodach BMW)
• HRFS – Hankook RunFlat System (Hankook)
• SSRF – Self-Supporting Run Flat (Pirelli)
• SSR – Self-Supporting Runflat (Continental)
• TRF – Toyo Run Flat (Toyo)
• XRP – eXtended Run-Flat Performance (Kumho)
• ZP – Zero Pressure (Michelin)
• ZPS – Zero Pressure System (Yokohama)

Homologacje marek samochodowych

Opony, które uzyskały homologację od producentów samochodów, otrzymują oznaczenie informujące o szczególnym przystosowaniu ogumienia do pracy z pojazdem danej marki. Homologowane opony są stosowane jako oryginalne wyposażenie ich samochodów. Pozwala to dopasować konkretny model ogumienia do dokładnej charakterystyki pojazdu.

Różnica w prowadzeniu między oponami z homologacją oraz bez niej jest szczególnie widoczna w przypadku sportowych aut o dużej mocy jak Ferrari czy Porsche. Niektóre modele samochodów sportowych oraz premium wymagają wręcz użycia opon z homologacją. W przeciwnym wypadku mogą skutkować niewłaściwą pracą układu napędowego pojazdu.

W większości przypadków nic nie stoi na przeszkodzie, by homologacja nie pokrywała się z samochodem, o ile jej wymiary są zgodne z dedykowanymi. Wyróżniamy trzy rodzaje homologacji:

• Obowiązkowa – ogumienie, które należy użytkować wyłącznie w pojazdach, do których posiada homologację.
• Techniczna – opony, które można stosować w innych samochodach, jeżeli spełniają zasady określone przez producenta, jak np. użycie czterech identycznych opon.
• Dowolna – to homologacja zawierająca konkretny samochód, jednak może być również stosowana w innych.

Oznaczenia opon określające homologacje producentów samochodów

• ★, ✩ (gwiazdka) – BMW, Mini
• AO – Audi
• AM4, AM8, AM9, AM5, AMV, AM – Aston Martin
• AMP – Aston Martin, Pagani
• AMS – Aston Martin, Maserati
• AR, ARR – Alfa Romeo
• B, B1, BC, BL – Bentley
• BM – Mini
• DA – Dacia
• DC – Daimler Chrysler
• F – Ferrari
• FI – Fiat
• FO, FO2 – Ford
• GM – Hummer
• HO – Honda
• HY – Hyundai
• J, JRS – Jaguar
• L – Lamborghini
• LA – Lancia
• LR – Land Rover, Range Rover
• LS – Lotus
• MC, MC1 – Mclaren
• MGT – Maserati
• MO, MO1 – Mercedes-Benz w wersjach specjalnych (AMG), Maybach
• MOE – Mercedes-Benz Run Flat
• M3 – BMW w wersjach M
• N0, N1, N2, N3, N4, N5, N6 – Porsche
• OP – Opel
• PE – Peugeot
• R01 / RO2 – Audi w wersjach S i RS
• RE – Renault
• SK – Skoda
• TO – Toyota
• TO RR – Toyota w wersji RPA
• VW, V0 – Volkswagen

Wskaźnik zużycia

TWI (Tread Wear Indicator) – Oznaczenie umieszczane na mostku pomiędzy klockami bieżnika. Przyjmuje również symbol trójkąta. Jeżeli powierzchnia opony została zużyta na tyle, by nawierzchnia dosięgnęła tego wskaźnika, należy niezwłocznie wymienić ogumienie na nowe. Oznacza to, że opony osiągnęły ustawowo wymaganą minimalną głębokość bieżnika – 1,6 mm.

Oznaczenia UTQG

Ten rodzaj oznaczeń nie obowiązuje oficjalnie w Europie. Może jednak pojawiać się na modelach, które oferowane są zarówno na rynek amerykański, jak i europejski. Skrót UTQG rozwijamy jako Uniform Tire Quality Granding, czyli Jednorodna Klasyfikacja Jakości Opon. Opiera się na trzech czynnikach, których oznaczenie może pojawić się na ścianach opon:

• TREADEWEAR – odporność bieżnika na ścieranie. Przybiera wartości będące wielokrotnością liczby 20. Weryfikuje się go poprzez porównanie z oponą, która dysponuje indeksem TRADEWEAR 100. Opona, która na mierzonym dystansie zużywa się dwa razy wolniej, otrzyma indeks 200. Analogicznie opona zużywająca się niemal dwa razy szybciej oznaczona zostanie indeksem 60.
• TRACTION – przyczepność na mokrej nawierzchni. Aby ją określić, należy sprawdzić efektywność hamowania na mokrym asfalcie lub betonie z prędkości 65 km/h, bez wsparcia systemu ABS. Indeks może przyjmować wartości od AA – najwyższa, przez A oraz B do C – najniższa. Ocena nie weryfikuje odporności opony na aquaplaning. Najniższa akceptowalna wartość tego wskaźnika w Europie to A.
• TEMPERATURE – odporność na przegrzewanie. Weryfikowana w warunkach laboratoryjnych. Przyjmuje wartości A, B lub C. Oznaczenie A otrzymują opony, które przeszły 30-minutową próbę z prędkością 115 mph (185 km/h). Ocenę B zyskują opony, które przeszły półgodzinną próbę przy prędkości 100 mph (160 km/h). Indeks C przyznaje się oponom, które wytrzymały 30 minut przy prędkości 85 mph (137 km/h).

Z uwagi na różnice w warunkach drogowych między Europą a Ameryką, należy traktować wskazania UTQG z rezerwą.

Oznaczenia wyglądu boku opony

• BSW/ BW (Black Side Wall) – czarny bok
• BLT (Raised Black Letters) – wypukłe czarne litery
• LB (Letters Blanches) – białe litery
• OWL (Outlined White Letters) – białe litery
• ORWL/ROWL (Outline Raised White Letters) – biała otoczka wokół liter
• ORBL (Outline Raised Black Letters) – czarna otoczka wokół liter
• RBL (Raised Black Letters) – czarne litery
• RRBL (Recessed Raised Black Letters) – wklęsłe czarne litery
• RWL (Raised White Letters) – białe litery
• WW/WSW (White Side Wall) – biały bok

Etykieta informacyjna

Informacje dotyczące parametrów opony znajdziemy nie tylko na jej powierzchni. Na każdej oponie wyprodukowanej po 30 czerwca 2012 roku musi znaleźć się etykieta zgodna ze wzorem jednolitym dla wszystkich państw Unii Europejskiej. Możemy odczytać z niej trzy informacje:

• Opory toczenia związane ze zużyciem paliwa i emisją dwutlenku węgla
• Efektywność na mokrej nawierzchni
• Hałas zewnętrzny emitowany przez oponę podczas pracy

Oznaczenia zawarte na etykiecie opony mogą dawać pewien pogląd na właściwości ogumienia, ale przez brak istotnych informacji dotyczących np. jego zachowania na śniegu, czy odporności na zużycie, nie powinny być jedynym czynnikiem decyzyjnym podczas zakupu opon. W wyborze odpowiedniego modelu niezwykle pomocne są również testy opon – warto zapoznać się z ich wynikami przed zakupem.