Opony wielosezonowe – określane również jako ogumienie całoroczne – to wszechstronność, uniwersalność i brak kosztów przechowywania. Coraz częściej stają się alternatywą dla klasycznych opon letnich i zimówek. O tym, które rozwiązanie jest korzystniejsze, decyduje wiele czynników.
Podstawowym argumentem jest uniwersalność i wszechstronność. Opony wielosezonowe to propozycja, która równoważy wszystkie najważniejsze cechy ogumienia letniego i zimowego. W ten sposób powstaje produkt przystosowany np. do jazdy w krajach, w których różnice pomiędzy poszczególnymi porami roku są niewielkie.
To także korzystne rozwiązanie w przypadku kierowców, którzy poruszają się na bardzo krótkich trasach, głównie na terenach miejskich. Oczywiście opony całoroczne mogą być bez problemów wykorzystywane również na dłuższych odległościach, ale nie powinno się jeździć nimi zbyt agresywnie. Wynika to z przystosowania do pracy w szerokim zakresie temperatur. Opona całoroczna powinna poradzić sobie zarówno w gorące, jak i zimne dni, ale nie jest aż tak efektywna i nie osiąga tak dużej wytrzymałości na skrajne warunki pogodowe, jak opony sezonowe w okresie, na który są przeznaczone.
Oprócz wszechstronności i połączenia cech opon letnich i zimowych, modele całoroczne to też inne zalety. Kluczową jest logistyka. Opony całoroczne oznaczają:
redukcję kosztów związanych z wymianą
oszczędność czasu – wymianę oraz kontrolę stanu ogumienia możemy wykonać poza sezonem
inne ułatwienia – np. brak potrzeby przechowywania
W efekcie opony całoroczne stają się zaskakująco korzystnym rozwiązaniem dla szerokiej grupy kierowców. Z jednej strony to wspomniani właściciele aut o regularnych, niewielkich przebiegach. Z drugiej – kierowcy, którzy poruszają się głównie po mieście. Generalizując, kierowcy, którzy nie oczekują wysokich, sportowych osiągów i nie użytkują samochodów w szczególnie wymagających warunkach, mogą śmiało brać pod uwagę ogumienie całoroczne.
Kluczową kwestią różniącą opony całoroczne od sezonowych jest budowa bieżnika oraz wykorzystana do ich produkcji mieszanka. Powinna ona sprawdzać się zarówno podczas mrozów, jak i upałów.
Można przyjąć, że bieżnik opony całorocznej zachowuje cechy obu tych opcji. Liczba lameli na bieżniku jest mniejsza niż w przypadku zimowej, ale większa niż przy letniej. Porównując oponę całoroczną do letniej, można uznać ją za bardzo zbliżone układem bieżnika oraz zastosowaną mieszanką. Podczas wysokich temperatur zapewnia podobne parametry jezdne, choć – o czym trzeba koniecznie pamiętać – na rozgrzanej nawierzchni będzie zużywać się szybciej. Analizy czołowych producentów wskazują, że opony wielosezonowe – w porównaniu do letnich – zachowują niemal identyczne parametry hamowania zarówno na mokrej, jak i suchej nawierzchni.
Porównując opony całoroczne do zimowych, wyraźną różnicą będzie elastyczność. Podczas mrozu, mieszanka opony wielosezonowej nie jest tak elastyczna, jak typowe „zimówki”. Modele całoroczne nie umożliwią na lodzie czy w śniegu równie dobrej skuteczności hamowania, jak produkty projektowane pod kątem warunków zimowych.
Czas użytkowania opon całorocznych jest szczególnie ważny. Należy pamiętać, że ich specyfika – wielosezonowość i adaptacja do zróżnicowanych warunków drogowych – przekłada się na zdecydowanie szybsze zużycie. Dodatkowo opony całoroczne szybko tracą swoje właściwości pod wpływem czynników takich jak:
agresywna jazda – nagłe przyspieszanie i hamowanie; pokonywanie zakrętów z dużą prędkością
skrajne temperatury otoczenia
wymagające trasy – np. górskie lub nietypowo nachylone.
Trwałość opon całorocznych szacuje się na ok. 25-40 tys. kilometrów. W dużej mierze jest to zależne od modelu ogumienia, pojazdu, stylu jazdy kierowcy czy warunków drogowych i atmosferycznych. O ile kierowca pokonuje w skali roku 10-12 tys. km, ogumienie wystarczy na kilka sezonów efektywnej jazdy. Jeśli jednak auto wykorzystywane jest w przedziale np. 30-35 tys. km rocznie, stosowanie opon wielosezonowych traci swój sens.
Ważną kwestią jest też grubość bieżnika opony całorocznej. O ile w przypadku modeli zimowych zaleca się, by nie była ona mniejsza niż 4 mm, to w letnich akceptowanym poziomem bywają nawet 3 mm. Opony wielosezonowe są pod tym względem inne. Grubość bieżnika powinna być zdecydowanie większa niż wartości przewidziane dla modeli sezonowych.
Czy opony całoroczne sprawdzą się zimą?
Opony całoroczne są – tak jak modele zimowe – oznaczone symbolem M+S. To skrót od określenia Mud and Snow wskazującego na dostosowanie bieżnika opony do jazdy po błocie oraz trasie zaśnieżonej. Nie należy jednak symbolu M+S utożsamiać z gwarancją dobrych właściwości ogumienia do poruszania się w warunkach zimowych.
Jedynym formalnym potwierdzeniem właściwości zimowych jest symbol 3PMSF. To skrót od Three Peak Mountain Snowflake. To formalne oznaczenie, że dane opony wykazują rzeczywiście skuteczność w trudnych warunkach zimowych i na zaśnieżonej drodze. Aby uzyskać certyfikat 3PMSF, opony muszą poradzić sobie w wymagających testach na śniegu, które są kontrolowane przez odpowiedni organ UE.
Zastanawiając się, jakie opony całoroczne wybrać, należy przede wszystkim pamiętać o specyfice tego rodzaju ogumienia. Jest ono uniwersalne i dostosowane do jazdy przez cały rok. Można je uznać za swego rodzaju kompromis między właściwościami letnimi a zimowymi. Pod względem wydajności, opony całoroczne nie będą jednak tak skuteczne, jak letnie na suchej nawierzchni oraz zimowe – na mokrej, oblodzonej czy zaśnieżonej.
Ważne jest z pewnością, by dobre opony wielosezonowe były produktem renomowanej marki. Kładą one szczególny nacisk na jakość stosowanych materiałów, skład mieszanki, z której wytwarza się oponę oraz jej parametry techniczne. Warto wybrać opony markowe i oznaczone 3PMSF – o potwierdzonej skuteczności w warunkach zimowych.
Opony całoroczne – podobnie jak sezonowe – można podzielić na kilka klas użytkowych. Są nimi:
premium
średnia
ekonomiczna
Tanie opony całoroczne będą znacząco różnić się ceną od ogumienia premium. Należy jednak pamiętać, jak ważnym czynnikiem jest ich wytrzymałość. Służą one przez cały rok i są bardziej narażone na ścieranie oraz utratę swoich właściwości. Opony całoroczne klasy ekonomicznej będą pod tym względem mniej odporne niż droższe modele renomowanych marek. Jeśli budżet na to pozwala, warto sięgnąć po droższe – ale lepsze jakościowo – opony wielosezonowe klasy premium.
Inną kwestią, którą należy uwzględnić podczas wyboru opon całorocznych, jest typ pojazdu. Jeśli samochód to auto małolitrażowe, przewidziane do krótkich i niezbyt dynamicznych podróży głównie po mieście, ogumienie nie musi być aż tak wytrzymałe, jak np. do mocniejszego i cięższego sedana czy SUV-a.
Warto zwrócić uwagę na różne rodzaje opon wielosezonowych w kontekście budowy bieżnika. Część opon charakteryzuje się typowym ukształtowaniem zimowym, choć jest ono nieco złagodzone i bardziej dostosowane do cieplejszych warunków. Mieszanka takich opon jest twardsza i bliżej jej do typowych zimówek niż do opon letnich.
Innym rodzajem są opony całoroczne, które lepiej równoważą cechy zimowych i letnich. To opcja szczególnie korzystna dla osób, które chcą opony maksymalnie wszechstronnej. Takie ogumienie wielosezonowe z jednej strony zachowuje głębokie lamele typowe dla modeli zimowych. Z drugiej – stanowią one tylko wąski fragment w środkowym pasie opony. Pozostałe jej fragmenty znajdujące się na krawędziach mają na swojej powierzchni cechy opon letnich.
Możemy również spotkać się z oponami całorocznymi sprofilowanymi bardziej pod kątem użytku w sezonie letnim. Czasem określa się je jako opony letnie z możliwością jazdy zimą. Jeżeli zamierzamy użytkować opony wielosezonowe np. w rejonach górskich, lepiej skłonić się ku modelom bardziej uniwersalnym lub zimowym.
Konserwacja opon wielosezonowych jest niemniej ważna niż modeli zimowych i letnich. Choć nie trzeba ich wymieniać i zdejmować z felg aż tak często, to powinno się zwracać szczególną uwagę na stan ogumienia. Należy pamiętać, że opony wielosezonowe są narażone na duże obciążenia i zmienność warunków drogowych.
Dbałość o opony całoroczne to przede wszystkim regularna analiza głębokości bieżnika. Nieprzerwana przez rok eksploatacja powoduje, że może on szybko zużywać się, co obniża skuteczność ogumienia w każdych warunkach. Należy regularnie sprawdzać, jaka jest grubość bieżnika i czy wszystkie opony zużywają się równomiernie. Opony wielosezonowe należy bezwzględnie wymienić, gdy głębokość rowków jest mniejsza niż 4 mm.
Oprócz tego standardowymi czynnościami powinny być:
wyważanie opon
analiza geometrii kół
rotowanie
sprawdzanie szczelności wentyli
Niewątpliwie ważna jest regularna kontrola ciśnienia. Powinno być ono zbieżne w obu oponach na poszczególnych osiach. Ciśnienie powinno być zgodne z zaleceniami producenta. Jeśli jest zbyt wysokie, opona będzie bardziej podatna na uszkodzenie wskutek uderzenia. Za niskie ciśnienie jest m.in. powodem nierównomiernego zużycia oraz odkształceń ogumienia.
Odrębną kwestią jest czas eksploatacji opon wielosezonowych. To czynnik indywidualny – zależny m.in. od warunków atmosferycznych czy mieszanki, z której zostały wykonane. Można jednak przyjąć, że przeciętny czas eksploatacji opon całorocznych to ok. 3-5 lat. Im są starsze, tym częściej powinny przejść drobiazgową ocenę ich stanu w wyspecjalizowanym punkcie.
redukcję kosztów związanych z wymianą
