Koło dojazdowe i zapasowe – które rozwiązanie wybrać

Awaria opon na trasie zdecydowanie nie jest sytuacją pożądaną. Wyjeżdżając w podróż należy jednak liczyć się z tym, że któraś z opon może ulec przebiciu. Najlepszym zabezpieczeniem przed taką sytuacją jest posiadanie na wyposażeniu pojazdu koła zapasowego. Można wymienić dwie odmiany tego rozwiązania – pełnowymiarowe oraz dojazdowe. Co je różni i jakie są wady i zalety każdego z nich?

Czy koło zapasowe jest obowiązkowe? Okazuje się, że nie. Żadne przepisy nie nakładają na kierowcę obowiązku posiadania koła zapasowego. Istnieją również alternatywne rozwiązania problemu przebitej opony. Można tu wymienić chociażby zestawy naprawcze do ogumienia, które pozwalają uszczelnić koło na trasie. Zabezpieczeniem przed przerwą w podróży mogą być również opony Run Flat, które pozwalają przejechać około 80 kilometrów po utracie powietrza.

Może się jednak zdarzyć, że uszkodzenie powierzchni ogumienia będzie tak duże, że ani zestaw naprawczy, ani system Run Flat nie wystarczą. Dlatego to właśnie koło zapasowe jest najpewniejszym rozwiązaniem w sytuacji przebicia opony w trakcie podróży.

Pełnowymiarowe koło zapasowe

Posiadając „pełen zapas” zasadniczo nie trzeba się martwić o problemy związane z awarią ogumienia. Jeżeli mamy w pojeździe również odpowiedni klucz i podnośnik to wystarczy od kilku do kilkunastu minut, aby wyeliminować awarię i kontynuować jazdę. Jedynie przebicie więcej niż jednej opony będzie ponad możliwości koła zapasowego.

Koło zapasowe zaprzecza zatem stwierdzeniu, że „piąte koło” to coś całkowicie zbędnego. W wersji pełnowymiarowej odpowiada parametrom pozostałych kół i pozwala podróżować z pełną dozwoloną przez przepisy prędkością. Nie wymaga również niezwłocznej wizyty w warsztacie wulkanizacyjnym, o ile uszkodzeniu nie ulegnie kolejna opona. Jeżeli awaria przytrafi się na dalszym wyjeździe, warto jak najszybciej zadbać o naprawę uszkodzonej opony.

Aby podjąć najlepszą decyzję, jak zabezpieczyć się przed przebiciem opony, warto oprzeć na wadach i zaletach poszczególnych rozwiązań. Koło zapasowe nie jest rozwiązaniem idealnym i ma pewne minusy i ograniczenia.

Zalety pełnowymiarowego koła zapasowego

• Utrzymanie prędkości jazdy
• Możliwość kontynuowania jazdy bez natychmiastowej wizyty u wulkanizatora

Wady pełnowymiarowego koła zapasowego

• Waga i rozmiar – koło zapasowe jest dosyć ciężkie i zajmuje sporo miejsca. O ile producent samochodu nie wygospodarował przestrzeni przeznaczonej stricte na koło zapasowe, to zajmie ono sporą część bagażnika.
• Sezonowość ogumienia – posiadając letni model ogumienia w sezonie zimowym, należy liczyć się z tym, że jego możliwości będą dużo niższe. Również w odwrotnej sytuacji – zimowy zapas w sezonie letnim – pojazd nie utrzyma wysokiego poziomu przyczepności. Idealną sytuacją byłoby zatem posiadanie dwóch kół zapasowych – letniego oraz zimowego w tych samych modelach co pozostałe, przeznaczone na dany sezon – i zabieranie ze sobą dopasowanego do pory roku. Za tym rozwiązaniem przemawiają również przepisy ruchu drogowego, które mówią, że na jednej osi muszą znajdować się identyczne opony. Receptą na to jest również wybór opon wielosezonowych.
• Zużycie bieżnika – jeżeli komplet opon zamontowanych w pojeździe cechuje się już pewnym stopniem zużycia, to po zamontowaniu koła zapasowego z wyższym bieżnikiem da się odczuć spadek komfortu jazdy i precyzji prowadzenia.

Koło dojazdowe

„Dojazdówka” jest powszechną i szeroko stosowaną alternatywą dla koła zapasowego. Użytkownicy cenią sobie to rozwiązanie za sprawą wymiarów, jakie ma koło dojazdowe. Jest ono węższe – szerokość bieżnika wynosi zazwyczaj około 125-155 mm – ale nie tylko. Również jego średnica jest zazwyczaj mniejsza. Jedynie felga pozostaje zwykle taka sama, co wynika z dopasowania obręczy do piasty oraz rozstawu śrub montażowych.

Zalety koła dojazdowego

Zalety, jakie ma koło dojazdowe, w zasadzie kończą się na oszczędności przestrzeni w bagażniku. Stosowanie tego rozwiązania nakłada na kierowcę szereg ograniczeń związanych z dalszym przemieszczaniem się. Dlatego po założeniu dojazdówki warsztat wulkanizacyjny, gdzie standardowa opona zostanie naprawiona, powinien niezwłocznie stać się najbliższym celem podróży.

Wady koła dojazdowego

• Ograniczenie prędkości do 80 kilometrów na godzinę
• Zakłócenie pracy systemów elektronicznych. Układy takie jak ABS czy ESP przestają wówczas spełniać swoją funkcję. Również system kontroli ciśnienia wyświetli informację o awarii
• Utrata właściwości jezdnych. Koło dojazdowe nie tylko wymusza jazdę z niższą prędkością. Mniejsza powierzchnia styku skutkuje niższym poziomem przyczepności, co daje się odczuć podczas pokonywania zakrętów czy hamowania
• Niedozwolona jest jazda z więcej niż jednym kołem dojazdowym

Jak dobrać koło dojazdowe do samochodu

Podstawą dopasowania koła dojazdowego do pojazdu jest właściwy rozstaw otworów montażowych oraz szerokość otworu centrującego w feldze. Czy koło dojazdowe może być mniejsze od pozostałych? Gdyby tak nie było, to cała idea koła dojazdowego straciłaby sens – musi być mniejsze, aby zaoszczędzić miejsce. Należy jednak pamiętać, że to jedynie środek doraźny, mający umożliwić dojazd do serwisu ogumienia.

Jaki rozmiar powinno mieć zatem koło dojazdowe? Aby mieć pewność, że spełni swoją funkcję, należy oprzeć dobór rozmiaru na zaleceniach producenta pojazdu. Poleganie na informacjach umieszczonych w instrukcji modelu samochodu pozwoli ograniczyć ryzyko poważniejszej awarii podczas jazdy na kole dojazdowym.

Jak długo można jechać na dojazdówce

Zarówno producenci, jak i przepisy nie precyzują, ile kilometrów można przejechać na kole dojazdowym. Z uwagi na znaczne pogorszenie właściwości jezdnych powinno się jak najszybciej wymienić koło dojazdowe na model ogumienia zgodny z oponą na przeciwległej stronie osi samochodu. Przemawiają za tym również wspomniane wcześniej przepisy ruchu drogowego, wymagające identycznych opon na tej samej osi pojazdu. Teoretycznie zatem policja może nałożyć mandat za jazdę na kole dojazdowym. W związku z tym nie warto ryzykować zbyt długą jazdą na dojazdówce i używać jej jedynie na dojazd do punktu, gdzie można naprawić przebite koło.

Jakie ciśnienie stosować w kole dojazdowym, a jakie w zapasowym?

W przypadku pełnowymiarowego koła zapasowego prawidłowe ciśnienie w oponach ma być takie jak w drugiej oponie zamontowanej na tej samej osi. Niektórzy kierowcy stosują w zapasówce ciśnienie wyższe o około 0,3 bara. Wiąże się to z faktem, iż ciśnienie jest z czasem wytrącane. Nadmiar powietrza stanowi zabezpieczenie przed zbyt niskim ciśnieniem w zapasówce, gdy konieczne będzie jej użycie.

Ciśnienie, jakie powinno mieć koło dojazdowe może być pewną niespodzianką. Jego konstrukcja jest dosyć specyficzna – ma relatywnie dużą obręcz i niewielką oponę. Ciśnienie w kole dojazdowym musi być zatem wysokie, aby mogło spełnić swoją funkcję. Najczęściej stosuje się 4,2 bara. W niektórych przypadkach jego wartość może dochodzić nawet do 4,5 bara.

Koło dojazdowe i zapasowe – które wybrać

Jeżeli dysponujemy pojazdem, który ma odpowiednią ilość miejsca na koło zapasowe, zdecydowanie lepiej wybrać pełnowymiarowe – zgodne z pozostałymi zamontowanymi na osiach auta. Użycie dojazdówki nie rozwiązuje problemu całkowicie, pozwala jedynie na dojazd do warsztatu. Koło dojazdowe może być zatem wybierane w przypadku mniejszych samochodów o ograniczonej przestrzeni, w której nie zmieści się koło pełnowymiarowe.

Warto pamiętać również o tym, że w przypadku opon kierunkowych nie można zastosować uniwersalnej zapasówki – po założeniu takiego ogumienia na felgę, koło nada się do użytku tylko po jednej stronie samochodu. Również samochody o różnych rozmiarach opon na przedniej i tylnej osi wykluczają uniwersalne koło zapasowe. W takiej sytuacji warto rozważyć koło dojazdowe.