Wpadnięcie w poślizg jest powszechnie kojarzone z niebezpieczną sytuacją na drodze – koła tracą przyczepność, przez co samochód sunie po asfalcie, stwarzając duże ryzyko wypadku. Warto wiedzieć, że rozróżnia się dwa rodzaje poślizgu – podsterowny i nadsterowny. Podsterowność i nadsterowność to odmienne zjawiska, które wymagają innej reakcji kierowcy, aby bezpiecznie wyjść z sytuacji.
Co to jest nadsterowność samochodu?
Samochód jest nadsterowny, jeżeli jego tylna oś ma tendencję do utraty przyczepności, przy jednoczesnym zachowaniu przyczepności na osi przedniej. Różnica w poziomie przyczepności pomiędzy osiami sprawia, że tylna oś samochodu jest wyrzucana na zewnątrz zakrętu. Tył samochodu „wyprzedza” wówczas jego przód, ściągając pojazd na pobocze po wewnętrznej stronie zakrętu. Nadsterowność jest określana jako tendencja do zacieśniania zakrętu. Brak odpowiedniej reakcji kierowcy na zjawisko nadsterowności prowadzi do obrotu samochodu wokół własnej osi.
Czym jest podsterowność samochodu?
Podsterowność jest w pewnym sensie odwrotnością nadsterowności – to tendencja samochodu do poszerzania zakrętu. Podsterowność występuje, gdy przyczepność przedniej osi jest znacząco niższa od tylnej. Przednie koła muszą jednocześnie napędzać samochód oraz kontrolować kierunek jazdy. Po utracie przyczepności kół przednich w zakręcie samochód nie porusza się po zadanym torze jazdy, wypadając na zewnątrz zakrętu.
Co wpływa na podsterowność i nadsterowność samochodu
To, która oś ma tendencję do utraty przyczepności, jest zależne od konstrukcji samochodu. Głównym czynnikiem jest rodzaj zastosowanego napędu – koła, które przenoszą moc na asfalt, są bardziej skłonne do utraty przyczepności. W związku z tym podsterowność to zjawisko charakterystyczne dla pojazdów przednionapędowych. Nadsterowność pojawia się natomiast w szczególności w autach tylnonapędowych.
Duże znaczenie mają także osiągi samochodu. Wysoki moment obrotowy i duża moc przenoszona na koła zwiększa szanse utraty przyczepności na osi napędowej. Zarówno poślizgi nadsterowne, jak i podsterowne mogą w określonych sytuacjach wystąpić w każdym typie napędu – przednim, tylnym i AWD.
Na tendencję do podsterowności lub nadsterowności wpływają również czynniki związane m.in. z rozłożeniem masy pojazdu, zawieszeniem czy oponami. Dlatego można zmniejszyć ryzyko poślizgu np. poprzez dociążenie tylnej osi w pojazdach z napędem na tył oraz zmianę sztywności amortyzatorów – bardziej miękkie amortyzatory z tyłu obniżają skłonność pojazdu do nadsterowności. Należy jednak pamiętać, że wszelkie zmiany w obrębie fabrycznych elementów pojazdu wymagają profesjonalnej wiedzy. Należy przeprowadzać je wyłącznie w serwisach specjalizujących się w modyfikacji pojazdów.
Co robić, gdy auto wpadnie w poślizg podsterowny?
Jeżeli zauważamy, że pomimo skręconych kół, samochód nie pokonuje zakrętu właściwym torem, a zamiast tego zaczyna jechać na wprost, nie należy skręcać kół jeszcze bardziej. Chociaż naturalna reakcja może spowodować chęć dokręcenia kierownicy w jeszcze większym stopniu, należy postąpić odwrotnie. Zmniejszenie kąta skrętu kół na przedniej osi oraz ujęcie gazu pozwoli odzyskać przyczepność i sprowadzić pojazd na właściwy tor jazdy. Istotne jest również, aby po zaobserwowaniu podsterowności nie nacisnąć gwałtownie na pedał hamulca – taka reakcja może jedynie pogorszyć sytuację kierowcy.
Co zrobić w przypadku nadsterowności?
W przypadku zaobserwowania nadsterowności – ucieczki tyłu pojazdu w prawo lub w lewo należy wykonać kontrę kierownicą w tę samą stronę, w którą wychyla się tylna oś samochodu. Odpowiednio wykonana kontra pozwoli utrzymać kierunek jazdy i wyprowadzić pojazd z poślizgu. Podobnie jak w przypadku podsterowności, nie należy gwałtownie wciskać hamulca, gdyż może to jedynie pogorszyć sytuację.
Zarówno opanowanie podsterowności, jak i nadsterowności samochodu wymaga wprawy. Pomocne mogą być kursy doszkalające, na których można nauczyć się panowania nad różnymi typami uślizgu kół na płycie poślizgowej. Wyprowadzenie samochodu z poślizgu nadsterownego i podsterownego wspomagają systemy bezpieczeństwa takie jak ESP czy ASR.
